Сексенбаева Ботагоз Джанбулатовнаның мақаласы - "ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР-ТӘРБИЕНІҢ ТҮП ҚАЗЫҒЫ "

ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР-ТӘРБИЕНІҢ ТҮП ҚАЗЫҒЫ
Сексенбаева Ботагоз Джанбулатовна
«Ақмола облысы білім басқармасының  Целиноград ауданы  бойынша білім бөлімі Қажымұқан ауылының жалпы орта білім беретін мектебі» КММ
  

Аңдатпа. Мақалада ұлттық құндылықтардың тәрбие жүйесіндегі маңыздылығы мен олардың жеке тұлға қалыптастырудағы рөлі қарастырылады. Ұлттық құндылықтар ұрпақтан-ұрпаққа жалғасатын салт-дәстүрлер мен рухани мұралар арқылы жетіп, қоғамның тұрақты дамуына негіз бола алады. Тәрбие барысында ұлттық болмысты сақтаудың және оны қазіргі жастар арасында насихаттаудың қажеттілігі айқындалады. Сонымен қатар, мақалада ұлттық құндылықтарды білім беру процесіне енгізудің әдістері мен жолдары талданады. Авторлар қазақ халқының бай рухани және мәдени мұраларының тәрбиедегі орны мен оны жетілдірудің маңызын атап өтеді.
Кілт сөздер: ұлттық құндылықтар, тәрбие, салт-дәстүр, мәдениет, рухани мұра, тұлға.
КІРІСПЕ
Қазіргі заманғы қоғамда жаһандану үдерісінің қарқынды жүруі мәдениетаралық алмасу мен ұлттардың өзара ықпалдасуына жағдай жасап отыр. Дегенмен, бұл үдеріс ұлттардың өзіндік ерекшелігін, мәдениеті мен рухани құндылықтарын жоғалту қаупін тудырады. Әсіресе, жас ұрпақтың ұлттық болмысынан ажырамауы, өз елінің мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтеуі маңызды. Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев  2023 жылы Түркістанда өткен "Әділетті Қазақстан – Адал азамат" атты Ұлттық құрылтай отырысында елдің болашағы мен әділетті қоғам құру үшін азаматтардың адалдығының маңызына ерекше назар аударды. Ол "Әділетті Қазақстанды адал азаматтар құрады" деген тұжырым жасады, бұл ұғымдар бір-бірімен тығыз байланысты екенін атап өтті. Адал еңбек пен әділдікке негізделген қоғамда ғана жемқорлықтың алдын алу және ел мүддесіне сай шешім қабылдау мүмкін екенін айтты. Сонымен қатар, адалдық пен әділдік қоғамдағы барлық ізгіліктің негізі ретінде қарастырылды.Осы орайда ұлттық құндылықтарды сақтап, оны жастар тәрбиесіне тиімді енгізу – маңызды әрі өзекті мәселе болып табылады. 
Ұлттық құндылықтарды тәрбие процесіне енгізу арқылы жастардың бойында рухани тұрақтылық, патриоттық сезім, өз мәдениеті мен тарихына құрмет қалыптасады. Білім беру жүйесі осы құндылықтарды сақтаушы және оларды жас буынға жеткізуші негізгі құрал ретінде қызмет етуі қажет.
Зерттеудің мақсаты – ұлттық құндылықтардың тәрбие процесіндегі рөлін зерттеу және олардың қазіргі заманғы жастар тәрбиесіндегі маңыздылығын анықтау. Сонымен қатар, ұлттық құндылықтардың тұлға қалыптастырудағы және қоғамның рухани дамуына тигізер әсерін зерделеу.
Зерттеу міндеттері:
1. Ұлттық құндылықтардың тәрбие процесіндегі рөлін теориялық тұрғыдан талдау.
2. Қазақ халқының ұлттық құндылықтарының ерекшеліктерін айқындау.
3. Тәрбие жүйесінде ұлттық құндылықтарды тиімді қолданудың әдістерін анықтау.
4. Жастар арасында ұлттық құндылықтарды насихаттау жолдарын зерттеу.
5. Білім беру мекемелерінде ұлттық құндылықтарға негізделген тәрбиелік бағдарламаларды енгізудің маңызын көрсету.
Зерттеу гипотезасы – егер тәрбие процесінде ұлттық құндылықтарға ерекше көңіл бөлінсе, онда жастардың рухани және мәдени тұрғыдан дамуы тиімді түрде жүзеге асады, нәтижесінде ұлттық болмыс пен мәдениет сақталады. Ұлттық құндылықтарды дұрыс қолдану тұлғаның қалыптасуында, патриоттық сана-сезімін дамытуда және рухани-адамгершілік құндылықтарын нығайтуда маңызды рөл атқарады.
Күтілетін нәтижелер – зерттеу нәтижесінде тәрбие процесінде ұлттық құндылықтарды қолданудың тиімді әдіс-тәсілдері анықталады. Жастардың ұлттық сана-сезімі нығайып, рухани-мәдени тұрғыдан дамуға қол жеткізіледі. Білім беру саласында ұлттық құндылықтарға негізделген жаңа тәрбиелік бағдарламалар мен әдістемелер енгізіледі. Сонымен қатар, ұлттық құндылықтардың тұлға дамуы мен қоғамның тұрақты дамуына тигізетін әсері нақтыланады.
                                                     ӘДІСТЕМЕ
Бұл зерттеудің әдістемесі ұлттық құндылықтарды тәрбие процесіне енгізу арқылы оқушылардың рухани және адамгершілік дамуын қамтамасыз етудің әдіс-тәсілдерін сипаттауға бағытталған. Зерттеу барысында қолданылатын технологиялар мен педагогикалық әдістер, сонымен қатар авторлық бағдарламалардың ерекшеліктері мен олардың білім беру жүйесіндегі тиімділігі талданады.
Әдістеменің ерекшеліктері
Бұл әдістеме ұлттық құндылықтарға негізделген тәрбие технологиясын қолдануды көздейді. Технологияның басты ерекшелігі – оқушылардың рухани-адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруға бағытталған интерактивті және интеграциялық әдістерді қолдану. Мұнда оқушылардың тек қана білім алу емес, сонымен қатар өмірлік тәжірибеге сүйену арқылы ұлттық мәдениет пен дәстүрлерді игеруі маңызды орын алады.
Әдістемеде озық педагогикалық тәжірибе ретінде дидактикалық ойындар, топтық жұмыстар, шығармашылық жобалар және қазақ халқының салт-дәстүрлері мен тарихын қамтитын танымдық іс-шаралар қолданылады. Бұл әдістер оқушылардың теориялық білімін практикада тиімді қолдануға, олардың қызығушылығын арттыруға және ұлттық құндылықтарға терең бойлауға мүмкіндік береді.
Технологияны қолдану
Ұлттық құндылықтарды тәрбие процесіне енгізу үшін заманауи технологиялар қолданылуы тиіс. Бұл жерде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) қолдану ерекше рөл атқарады. АКТ арқылы ұлттық құндылықтар мен мәдени мұралар туралы мультимедиялық материалдар, бейнероликтер мен интерактивті презентациялар жасалады. Бұл әдістер оқушылардың визуалды қабылдауын күшейтеді және оларды тәрбие процесіне белсенді түрде қатысуға ынталандырады.
Сонымен қатар, вебинарлар, виртуалды экскурсиялар, онлайн дәрістер арқылы оқушылардың ұлттық мұраларға қолжетімділігін қамтамасыз етуге болады. Мұндай технологияларды қолдану ұлттық мәдениетті жаңаша көзқараспен қабылдауға көмектеседі және оқушылардың ұлттық сана-сезімін дамытады.
Озық педагогикалық тәжірибе
Озық педагогикалық тәжірибені қолдану арқылы ұлттық құндылықтарды тиімді енгізуге мүмкіндік бар. Бұл тәжірибеге ұлттық ойындар мен дәстүрлерді қолдану, әсіресе қазақ халқының салт-дәстүрлеріне негізделген іс-шаралар ұйымдастыру кіреді. Мысалы, оқушыларға арнап түрлі дәстүрлі мерекелер мен ұлттық ойындар ұйымдастырып, оларды осы іс-шараларға белсенді түрде қатыстыру арқылы тәрбиелеу процесіне ұлттық құндылықтарды сіңіруге болады.
Оқушыларды қазақтың танымал тұлғаларының өмірі мен шығармашылығымен таныстыру арқылы, олардың мәдени мұраға қызығушылығын арттырып, тұлғалық қасиеттерін қалыптастыруға болады. Бұл бағытта мұғалімдер жетекшілік ететін жобалық жұмыстар мен танымдық саяхаттар да тиімді болады.
Авторлық бағдарлама
Ұлттық құндылықтарды насихаттауға арналған авторлық бағдарламалар тәрбие процесін жүйелі және кешенді түрде жүргізуге мүмкіндік береді. Мұндай бағдарламаларда ұлттық құндылықтардың маңызын ашу, олардың тарихи және мәдени ерекшеліктерін зерттеу, сонымен қатар оларды заманауи қоғамда қолдану жолдары көрсетіледі. Авторлық бағдарламалар оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып жасалады және олардың танымдық деңгейіне сәйкес ұлттық болмысты қалыптастыруға бағытталады.
Бағдарламаның негізгі мазмұнына:
• Ұлттық құндылықтардың тарихы мен мәнін түсіндіру;
• Тұлғалық қасиеттерді дамытуға бағытталған интерактивті іс-шаралар;
• Қазақ халқының мәдениеті мен салт-дәстүрлерін насихаттайтын іс-шаралар кіреді.
Әдіс және тәсілдер
Ұлттық құндылықтарды тәрбие процесіне енгізуде қолданылатын әдіс-тәсілдер оқушылардың жас ерекшеліктеріне және білім деңгейіне қарай таңдалады. Ең алдымен, бұл топтық жұмыс, пікірталастар, шығармашылық тапсырмалар арқылы оқушылардың бойында өзіндік ойлау, ұлттық мәдениетке құрметпен қарау қабілеттерін дамытуға бағытталады.
1. Топтық жұмыстар: Оқушыларды кіші топтарға бөліп, ұлттық құндылықтар туралы пікір алмасуға, топтық жобаларды орындауға мүмкіндік беру. Бұл әдіс оқушылардың ұжымда жұмыс істеу қабілетін дамытады және өзара құрмет пен сыйластықты қалыптастырады.
2. Дидактикалық ойындар: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыруға, ұлттық дәстүрлер мен мәдениет туралы білімін тереңдетуге арналған ойындар қолдану. Мысалы, "Қазақ халқының мәдени мұралары" тақырыбына викторина өткізу, ұлттық киімдер немесе тағамдар туралы шығармашылық ойындар ұйымдастыру тиімді.
3. Танымдық саяхаттар: Оқушыларды мұражайларға, ұлттық мәдениет орталықтарына апару арқылы олардың рухани және мәдени байлығын арттыру. Бұл тәсіл оқушылардың ұлттық тарих пен мәдениетке деген қызығушылығын оятады.
4. Шығармашылық тапсырмалар: Оқушылардың ұлттық құндылықтар туралы эссе жазуы, көркем суреттер салуы, шағын бейнероликтер жасауы арқылы олардың шығармашылық қабілеттері дамиды және ұлттық құндылықтарды тереңірек түсінуіне жағдай жасалады.
Біртұтас тәрбие бағдарламасының негізін құрайтын 6 негізгі құндылықтар арқылы тәрбие процесін жүргізу тиімді болып табылады. Бұл құндылықтар Қазақстанның білім беру жүйесінде тәрбиенің негізгі бағыттары ретінде көрініс табады. Әрбір құндылықты білім беру процесіне енгізу үшін сынып сағаттары, жобалар және әлеуметтік іс-шаралар арқылы оқушылардың бойына дарыту жоспарланады.
Тәуелсіздік және Отаншылдық
Бұл құндылық оқушылардың тәуелсіз елдің азаматтары ретінде отаншылдық сезімін тәрбиелеуге бағытталған. Отанға деген сүйіспеншілік пен елдің дамуына үлес қосу идеялары арқылы оқушыларды елдің тарихы мен болашағын бағалауға үйрету көзделеді.
Бірлік және ынтымақ
Бұл құндылық Қазақстан халқының бірлігі мен ынтымағын нығайтуға бағытталған. Оқушыларды әртүрлі этникалық топтар арасындағы бейбітшілік пен келісімді қолдауға, қоғамда өзара түсіністік пен сыйластық қалыптастыруға тәрбиелейді.
Әділдік және жауапкершілік
Әділдік пен жауапкершілік құндылығы оқушыларға құқықтық сауаттылық пен әділдік принциптерін үйретеді. Бұл құндылықтың мақсаты – балаларды әділ шешім қабылдау, өз ісіне жауап беру дағдыларына баулу.
Заң және тәртіп
Қоғамда заңға бағыну және тәртіпті сақтау маңызды. Оқушыларға заңды құрметтеу, қоғамдық тәртіпті сақтау және өз міндеттерін орындау дағдылары қалыптасады.
Еңбекқорлық және кәсіби біліктілік
Бұл құндылық арқылы оқушылар еңбекке деген сүйіспеншілікті қалыптастырады. Жұмысты адал орындау және кәсіби біліктілікті дамыту – оқушылардың болашақта еңбек нарығында табысқа жетуіне ықпал ететін маңызды қасиеттер.
Жасампаздық және жаңашылдық
Жасампаздық пен жаңашылдық құндылығы оқушыларды шығармашылыққа, жаңа идеялар мен инновацияларды қабылдауға ынталандырады. Бұл құндылық арқылы оқушылардың креативті ойлау қабілеттері дамытылады
                                       Практикада қолдану
Ұлттық құндылықтарды тәрбиелеу жүйесіне енгізу білім беру процесінде маңызды рөл атқарады, өйткені бұл ұрпақтардың рухани және мәдени дамуына бағытталған. "Ұлттық құндылықтар – тәрбиенің түп қазығы" тақырыбындағы әдістеме білім беру мекемелерінде, оның ішінде мектептер мен қосымша білім беру орталықтарында тиімді қолданылады. Бұл бөлімде әдістемені нақты практикада қолдану барысы, оның тиімділігі мен нәтижелері сипатталады.
  Сабақтарда қолдану
Бұл әдістемені жалпы білім беретін мектептерде 4-11 сынып оқушыларымен жұмыс барысында қолдану үлкен тиімділігін көрсетті. Сабақтарға арнайы дайындалған авторлық бағдарлама енгізілді, ол қазақ халқының ұлттық құндылықтары мен рухани мұраларына негізделген. Әрбір сабақ тақырыбы оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес құрылып, олардың тарихи-мәдени мұралармен танысуына мүмкіндік берді.
Сабақтың құрылымы:
• Сабақтың бастауында мұғалім ұлттық құндылықтарға байланысты қысқаша кіріспе жасап, оқушыларды сабақтың тақырыбымен таныстырды.
• Сабақтың ортасында оқушылар топтық жұмыс, дидактикалық ойындар немесе шығармашылық тапсырмалар арқылы ұлттық құндылықтарды талқылады. Мысалы, "Туыстық қатынастар", "Қазақтың қонақжайлығы", "Қазақ халқының дәстүрлері" сияқты тақырыптарда пікірталастар өткізілді.
• Сабақтың соңында оқушылар кері байланыс беріп, ұлттық құндылықтарды өз тәжірибелерінде қалай қолдануға болатыны туралы ойларын ортаға салды.
Бұл тәсіл оқушылардың білімін тереңдетіп, олардың өз мәдениетін зерттеуге деген ынтасын оятты. Ұлттық құндылықтарды оқу процесінде қолдану барысында оқушыларда патриоттық сезім, рухани тәрбие қалыптасты.
Авторлық бағдарламаларды қолдану
Авторлық бағдарлама әдістемені практикада қолданудың негізгі құралы болды. Бағдарлама оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай жасалып, ұлттық құндылықтарды терең зерттеуге бағытталды. Бағдарламаның басты мақсаты – ұлттық құндылықтарды тек теория жүзінде ғана емес, тәжірибе жүзінде де үйрету. Оқушылар бағдарлама аясында ұлттық дәстүрлерді зерттеп, шығармашылық жұмыстар жасады.
Авторлық бағдарламаның нәтижелері:
• Оқушылардың ұлттық мәдениетке деген қызығушылығы артты.
• Топтық және жеке жобалар арқылы оқушылардың зерттеу және шығармашылық қабілеттері дамыды.
• Ұлттық құндылықтарды практикада қолдану, мысалы, ұлттық киімдер тігу немесе қазақтың ұлттық тағамдарын дайындау сияқты практикалық тапсырмалар оқушылардың ұлттық құндылықтарды жақсырақ түсінуіне және қабылдауына мүмкіндік берді.
Бағдарламаны жүзеге асыру барысында оқушылар тек білім алып қана қоймай, сонымен қатар өздерін қоғамның бір бөлігі ретінде сезініп, ұлттық құндылықтардың өмір сүру салтындағы маңызын түсінді.
Жобалар мен іс-шаралар 
Әдістемені практикада қолдану барысында оқушылар ұлттық құндылықтарға арналған арнайы жобаларға қатысты. Мысалы, қарттар күніне орай «Шарапат» әлеуметтік қызмет көрсету орталығына барып, «Қамқор» жобасының, «Қоғамға қызмет ету волонтерлік қызмет» тақырыбында оқушылар қарттар үйіне барып, ауқымды мәдени іс-шара өткізді.  Бұл жобалардан оқушылар үлкенге деген сыйластық, құрмет көрсету қаншалықты маңызды екенін ұғынды десек болады. Одан бөлек, "Менің елімнің мәдени мұрасы" атты жоба аясында оқушылар өз аймақтарындағы тарихи және мәдени ескерткіштерді зерттеп, олар туралы презентациялар дайындады. Сонымен қатар, мектептерде ұлттық мерекелерге арналған іс-шаралар ұйымдастырылды. Бұл іс-шаралар барысында оқушылар ұлттық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар туралы білімдерін кеңейтіп, тәжірибе жүзінде қолданды. Мысалы, Наурыз мейрамында ұлттық ойындар ұйымдастырылып, қазақтың ұлттық киімдері мен тағамдары таныстырылды. Бұл іс-шаралар оқушылардың ұжымдық жұмысын жақсартып, ұлттық болмысты сезінуге мүмкіндік берді.
Әдістемені қолданудың артықшылықтары
1. Ұлттық сана-сезімнің дамуы: Оқушыларда өздерінің ұлттық мәдениеті мен тарихына деген құрмет пен мақтаныш сезімдері қалыптасты.
2. Тұлғаны тәрбиелеу: Әдістеме оқушылардың рухани және адамгершілік қасиеттерін дамытуға ықпал етті. Олар өзара сыйластық, достық, жауапкершілік сияқты құндылықтарды игерді.
3. Оқушылардың қызығушылығының артуы: Интерактивті және шығармашылық тапсырмалар оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырды, білім алу процесіне белсенді түрде қатысуына септігін тигізді.
4. Практикалық дағдылардың дамуы: Оқушылар ұлттық құндылықтарды практикада қолдануды үйреніп, оларды өз өмірінде қолдануға дайындалды. Бұл олардың болашақта ұлттық мәдениетті сақтап, дамытуға деген қызығушылығын арттырды.
Әдістемені қолданудың кемшіліктері
Әдістемені қолдану барысында кейбір қиындықтар да байқалды:
1. Уақыттың жетіспеушілігі: Ұлттық құндылықтарға арналған іс-шаралар мен жобаларды ұйымдастыру үшін көп уақыт қажет болды. Кейбір мектептерде уақыт шектеулі болғандықтан, әдістемені толыққанды қолдану қиындық тудырды.
2. Материалдық ресурстардың тапшылығы: Кейбір мектептерде ұлттық киімдер, музыкалық аспаптар немесе ұлттық тағамдарға қажетті құралдардың жетіспеушілігі әдістемені толық іске асыруға кедергі болды.
3. Оқушылардың дайындық деңгейі: Кейбір оқушылар ұлттық құндылықтар туралы жеткілікті ақпаратқа ие болмағандықтан, олармен жұмыс жүргізу қиынға соқты. Бұл оқушыларды қосымша материалдармен қамтамасыз етуді қажет етті.
Ұсыныстар:
"Ұлттық құндылықтар – тәрбиенің түп қазығы" әдістемесін оқу процесіне тиімді енгізу үшін педагогтерге бірнеше маңызды ұсыныстарды ұсынуға болады. Бұл әдістеме оқушылардың рухани-мәдени дамуын қамтамасыз етумен қатар, олардың ұлттық құндылықтарды түсінуіне және қабылдауына көмектеседі. Әдістемені сәтті енгізу үшін педагогтерге келесі кеңестер ұсынылады:
1. Әдістемені қолдануға дайындық
Педагогтердің өзара тәжірибе алмасуы: Әдістемені тиімді қолдану үшін мектептерде немесе білім беру орталықтарында тәжірибе алмасу шараларын ұйымдастыру қажет. Педагогтер әдістемеге қатысты материалдарды, әдіс-тәсілдерді және инновациялық жобаларды талқылап, бір-бірімен бөлісуі керек.
Әдістемелік семинарлар өткізу: Педагогтер үшін ұлттық құндылықтарды тәрбие процесіне енгізуге арналған арнайы семинарлар мен тренингтер ұйымдастырылуы тиіс. Бұл семинарлар барысында педагогтер әдістеменің ерекшеліктерімен танысып, оны практикада қолдану жолдарын меңгереді.
Педагогтің кәсіби біліктілігін арттыру: Педагогтер ұлттық құндылықтарды қолдану бойынша білімдерін үнемі жаңартып отыруы керек. Бұл үшін арнайы курстар мен оқу бағдарламалары қарастырылуы мүмкін.
2. Нәтижелерді бағалау әдістері
Оқушылардың рефлексиясы: Әдістемені қолдану барысында оқушылардың ұлттық құндылықтарды қалай қабылдағанын және олардың танымдық деңгейлерінің қалай өзгергенін бағалау үшін әр сабақ соңында рефлексия ұйымдастырған жөн. Рефлексия кезінде оқушылар өз ой-пікірлерін айтып, әдістеменің олар үшін қаншалықты пайдалы болғанын бөліседі.
Қорытынды жобалар мен іс-шаралар: Әдістемені қолданудың тиімділігін бағалау үшін оқушылар арасында шығармашылық жобалар немесе ұлттық құндылықтар тақырыбына арналған іс-шаралар ұйымдастыруға болады. Оқушылардың бұл жобаларға қатысуы олардың ұлттық мәдениет пен құндылықтарды қаншалықты терең түсінгенін көрсетуге мүмкіндік береді.
Жазбаша және ауызша бағалау: Ұлттық құндылықтарды үйрету процесінде оқушылардың білім деңгейін жазбаша түрде (эссе, шығармашылық жұмыстар) және ауызша түрде (пікірталас, презентация) бағалау әдістері қолданылуы тиіс. Оқушылардың жауаптары мен шығармашылық жұмыстары олардың әдістемені қаншалықты түсінгенін анықтайды.
3. Әртүрлі оқу топтары мен контекстерге бейімделу
Оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру: Әдістемені қолдану барысында оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру маңызды. Мысалы, бастауыш сынып оқушылары үшін ұлттық ойындар, мультфильмдер мен ертегілер арқылы ұлттық құндылықтарды жеткізу тиімді болса, орта және жоғарғы сынып оқушылары үшін ұлттық тарих пен мәдениетке негізделген күрделі жобалар мен зерттеулер ұйымдастыру керек.
Оқу контекстіне бейімдеу: Әдістемені әр мектептің оқу контекстіне бейімдеу қажет. Қала мен ауыл мектептерінің материалдық базалары мен ресурстары әртүрлі болуы мүмкін, сондықтан әр мектептің мүмкіндіктеріне сәйкес әдістемелік материалдарды таңдап, қолдану керек. Бұл жерде мектептердің ресурстық базасын ескере отырып, шығармашылық тәсілдер мен бейімделген тапсырмалар ұйымдастыру ұсынылады.
Сабақтан тыс іс-шараларды ұйымдастыру: Әдістемені оқу процесінде ғана емес, сабақтан тыс іс-шараларда да қолдану тиімді болады. Мектептің ұлттық құндылықтар тақырыбындағы үйірмелері, клубтары, экскурсиялар мен танымдық саяхаттар арқылы оқушылардың танымын кеңейтіп, олардың қызығушылығын арттыруға болады.
4. Практикалық ұсыныстар
Интерактивті әдістерді қолдану: Оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін интерактивті әдістерді кеңінен қолдану қажет. Мысалы, қазақ халқының мәдени мұралары туралы бейнероликтер, мультимедиялық презентациялар және виртуалды экскурсиялар оқушыларға ұлттық құндылықтарды қабылдауды жеңілдетеді.
Ұлттық құндылықтарды практикада қолдану: Ұлттық тағамдарды дайындау, ұлттық киімдерді тігу, ұлттық ойындар ұйымдастыру сияқты практикалық тапсырмалар арқылы оқушыларға ұлттық құндылықтарды күнделікті өмірде қолдануды үйрету маңызды. Бұл тәсіл оқушылардың алған білімдерін іс жүзінде пайдалануға мүмкіндік береді.
Ата-аналарды тарту: Ұлттық құндылықтарды насихаттауда ата-аналардың рөлі де зор. Мектептерде ата-аналармен бірлесіп іс-шаралар ұйымдастыру арқылы оларды тәрбиелік процеске тартуға болады. Ата-аналар балаларымен бірге ұлттық мерекелерге қатысып, ұлттық тағамдарды дайындау немесе ұлттық киімдер тігуде көмек көрсете алады.
5. Әдістемені жетілдіру 
Кері байланыс жинау: Әдістемені қолдану барысында үнемі кері байланыс жинау қажет. Педагогтер оқушылар мен ата-аналардан, сондай-ақ әріптестерінен кері байланыс ала отырып, әдістеменің артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтап, оны жетілдіру жолдарын қарастыруы керек. 
Технологияларды қолдану: Ұлттық құндылықтарды жеткізуде заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кеңінен қолдану ұсынылады. Интернет ресурстар, интерактивті платформалар мен мобильді қосымшалар арқылы оқушылардың ұлттық мәдениетке қолжетімділігін арттыруға болады. Бұл әсіресе қашықтан оқыту жағдайында өте тиімді болады.

Қорытынды
"Ұлттық құндылықтар – тәрбиенің түп қазығы" атты мақалада ұлттық құндылықтардың тәрбие процесіндегі маңыздылығы және оларды білім беру жүйесіне енгізу әдістемесі жан-жақты қарастырылды. Ұлттық құндылықтар – болашақ ұрпақты рухани және мәдени тұрғыдан тәрбиелеудің басты негізі. Әдістемені практикада қолдану оқушылардың ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын арттырып, олардың патриоттық сезімін, адамгершілік қасиеттерін дамытатыны дәлелденді.
Білім беру жүйесінде ұлттық құндылықтарға негізделген авторлық бағдарламалар, интерактивті әдіс-тәсілдер мен заманауи технологияларды қолдану арқылы оқушылардың рухани дамуы мен тұлғалық қасиеттері қалыптасады. Әдістеменің тиімділігі оқушылардың білім алу процесіне белсенді қатысуы және ұлттық мұраларға деген құрметпен қарауы арқылы көрінеді.
Бұл әдістеме педагогтерге тәрбие процесін жетілдіру және оны ұлттық құндылықтарға негіздеу үшін жаңа мүмкіндіктер ұсынады. Ұлттық құндылықтарды сақтау мен насихаттау арқылы білім беру процесі сапалы түрде дамып, болашақ ұрпаққа рухани-адамгершілік тәрбие берудің маңыздылығын арттыра түседі. Әдістемені қолдану арқылы әр педагог оқушыларды ұлттық сана-сезімге, мәдениетті құрметтеуге тәрбиелей отырып, олардың азаматтық жауапкершіліктерін қалыптастырады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Жарықбаев, Қ. Ұлттық тәрбие негіздері. – Алматы: Қазақ университеті, 2010. – 256 б.
2. Әбдіғұлова, Б. Ұлттық құндылықтар және олардың жас ұрпақ тәрбиесіндегі рөлі. – Алматы: Рауан, 2015. – 320 б.
3. Тұрғынбаева, Б.А. Инновациялық педагогикалық технологиялар. – Алматы: Қазақ университеті, 2000. – 198 б.
4. Назарбаев, Н.Ә. Тарих толқынында. – Алматы: Атамұра, 1999. – 296 б.
5. Мұқанов, М. Педагогика және психология негіздері. – Алматы: Білім, 2013. – 370 б.
6. Сейтқазиева, Л. Ұлттық құндылықтар және заманауи білім беру жүйесі. – Астана: Фолиант, 2018. – 264 б.
7. Тәжімұратова, А. Мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастыру. – Астана: Нұр-Пресс, 2014. – 186 б.
8. Әуезов, М. Қазақ халқының рухани мұрасы. – Алматы: Санат, 1997. – 240 б.
9. Аймауытов, Ж. Психология. – Алматы: Санат, 2005. – 432 б.
10. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі. Қазақстан Республикасындағы білім беру саласындағы ұлттық құндылықтарды енгізу тұжырымдамасы. – Астана, 2017. – 35 б.